امروزه آلرژی و حساسیت به انواع پارچه و پوشاک بدلیل پیشرفت در صنایع نساجی و کاربرد موادشیمیایی مختلف در ساخت پوشاک، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
به طورکلی پارچه ها و سایر پوشاک برای مدت طولانی در تماس با پوست بدن می باشند.
بنابراین تعجبی نیست که الیاف و مواد بکار رفته در لباس ها و پوشاک نقش مهمی در ایجاد انواع بیماری های پوستی
آلرژیک در انسان داشته باشند!
چندساعت و یا چند روز پس از پوشیدن لباس و یا پوشاک جدید، ممکن است علائم حساسیت به صورت قرمزی،
خارش وایجاد جوش هایی در ناحیه پوست نمایان شوند.
شیوع عوارض و حساسیت به پارچه و پوشاک در میان خانم ها بیشتر از آقایان می باشد که شایددلیل این امر استفاده بیشتر
خانم ها از لباس های تنگ تر، که با پوست تماس بیشتری دارند، باشد.
این نکته هم قابل توجه است که عامل ایجاد عوارض آلرژیک ممکن است خودالیاف پارچه باشند و یا گاهی مواد شیمیایی
مورداستفاده در فرآیند تهیه لباس مورد نظر، خود می توانند سبب ایجاد و یا تشدید واکنشهای آلرژیک در فرد گردند.
انواع الیاف پارچه
الیاف پارچه می تواند طبیعی و یا مصنوعی و یا همچنین ترکیبی از هر دو باشد.
الیاف طبیعی به طور معمول شامل ابریشم، پشم و یا کتان بوده در حالیکه الیاف مصنوعی عبارتند از:
نایلون،ریون، پلی استر، لاستیک، فایبرگلاس، لاکرا (اسپاندکس).
اگر چه هر یک از الیاف فوق الذکر می توانند باعث درماتیت تحریکی شوند اما تعداد معدودی ازآنها باعث درماتیت تماسی آلرژیک می گردند.
انواع مواد شیمیایی رایج مورد استفاده در تولید لباس و پوشاک
به طورکلی اغلب واکنش های آلرژیک به پوشاک به دلیل تماس پوست انسان با مواد شیمیایی بکاررفته در آنها می باشد.
درادامه به برخی از این مواد اشاره خواهد شد:
o رزین های فرمالدئید: از اینماده برای مقاوم نمودن پارچه در مقابل چروک شدن و همچنین افزایش ماندگاری و تثبیت رنگ پارچه ها استفاده می شود.
o پارا-فنیلن دی آمین (Para-phenylenediamine, PPD): در ترکیبات رنگی پارچه مورد استفاده قرار می گیرد.
o مواد مورد استفاده برای نسوز کردن پارچه (مانند تری-۲ و۳ دی بروموپروپیل-فسفات)
o کبالت: مورداستفاده برای رنگ های متالیک
o نیکل: مورداستفاده در تهیه قلاب، سنجاق و سایر گیره ها و تزئینات فلزی پوشاک
o کرومات: درپوشاک چرم
o لاتکس
o سدیم متابی سولفیت: مورداستفاده در تولید نوعی پارچه کتانی ضخیم (مانند شلوار جین)
o انواع رنگ های شیمیایی مورد استفاده در تولید پوشاک
علائم حساسیت و آلرژی به انواع پارچه و پوشاک
اغلب واکنش های آلرژیک در حساسیت و آلرژی به انواع پارچه و پوشاک عبارتند از
قرمزی،تاول، خارش، راش (جوش) پوستی، تورم در ناحیه ملتهب، خشکی و ترک خوردن پوست.
تشخیص حساسیت و آلرژی به انواع پارچه و پوشاک
به طورمعمول برای بررسی حساسیت و آلرژی به مواد و ترکیبات مورد استفاده در تهیه انواع پارچه و پوشاک
به طورمعمول، پزشک معالج آزمایش پوستی پَچ (Patch test) را توصیه می نماید.
درمان حساسیت و آلرژی به انواع پارچه و پوشاک
درمواقعی که علائم و عوارض شدید نمی باشد به طور معمول پزشک معالج داروهای آنتی هیستامین را تجویز می نماید.
همچنین ممکن است برای کنترل واکنش های التهابی از داروهای استروئیدی موضعی و یا خوراکی استفاده شود.
امابرای علائم بسیار شدید مانند واکنش های آنافیلاکسی نیاز به مراقبت های اورژانسی میباشد.
توصیه های مهم در کنترل و پیشگیری از حساسیت و آلرژی به انواع پارچه و پوشاک
o در صورت بروزهرگونه حساسیت و آلرژی به لباس جدید و یا قدیمی باید از استفاده مجدد از آن خودداری گردد.
o باید پوشاک و لباسهای جدید و نو پیش از استفاده بخوبی با آب نسبتاً گرم شستشو شوند.
o لباس های جدیداغلب حاوی فرمالدئید می باشند که این مادهمی تواند باعث بروز واکنش های آلرژیک یا تحریکی گردد.
o توصیه می شود تاحد امکان از لباس های تنگ و چسبان بخصوص در فصل تابستان که تعریق بیشتر است،استفاده نگردد!
o این نوع لباسهاتماس بیشتری با پوست داشته و تبادل هوا و حرارت در ناحیه پوست بدرستی انجام نم یشود.
o این موارد زمینه را برای بروز واکنش های آلرژیک بخصوص در افراد حساس افزایش می دهد.
o توصیه می شود ازپوشاکی که براحتی رنگ آنها از الیاف جدا می شود (اصطلاحا لباس ها و پوشاکی که رنگ می دهند) خودداری شود.
o تماس این نوع لباسها با پوست مرطوب ممکن است موجب بروز واکنش های تحریکی و یا آلرژیک به رنگ های شیمیایی در پوشاک مورد نظر گردد.
o گاهی حساسیت وآلرژی به پوشاک مربوط به ترکیبات بکار رفته در آن نبوده،
o بلکه ممکن است بدلیل مواد شیمیایی باقیمانده از شستشوی لباس باشد.
o بنابراین تا حدامکان از نرم کننده ها و یا مواد شوینده معطر، بخصوص برای افراد حساس، استفاده نشود!
o اغلب توصیه می شودافراد آلرژیک بخصوص اطفال و کودکان مبتلا به اگزما از پوشاک با الیاف طبیعی استفاده نمایند.
o الیاف مصنوعی و یاپارچه های حاوی موادی مانند پلی استر، نایلون و یا لاتکس می توانند سبب بروز واکنش های آلرژیک شوند.
o پارچه های کتانی میتواند انتخاب مناسبی برای افراد آلرژیک باشد.
o توصیه می شودافراد حساس تا حد امکان از پوشاک پشمی استفاده ننمایند!
o الیاف پشمی خود میتواند حساسیت زا بوده و همچنین مکان مناسبی برای تجمع مواد حساسیت زایی مانند مایت(هیره) گرد و غبار باشند.
o زیپ، قزن، سگک،قلاب، سنجاق و دکمه های فلزی و همچنین تزئینات پوشاک می توانند زمینه را
o برای بروز واکنش های آلرژیک مساعد نمایند؛
o بخصوص اگر این اقلام از جنس فلزات سنگین مانند نیکل و یا کروم باشند.
o رنگ مشکی مورداستفاده در لباس ها و پوشاک اغلب حاوی مقادیر بیشتری از ماده حساسیت زای پارا-فنیلندی آمین (PPD) می باشد.
o بنابراین توصیه میشود افراد آلرژیک کمتراز پوشاک با رنگ مشکی استفاده نمایند.
o توصیه می شود ازپوشاک دست دوم و کار کرده استفاده نشود.
o علاوه بر مسائل بهداشتی، به طور معمول برای شستشو و نگهداری این نوع پوشاک
o از مواد شیمیایی مختلفی استفاده می شود که می توانند باعث بروز واکنش های آلرژیک شوند.